Κυπριακή Δημοκρατία

Κυπριακή Δημοκρατία: 50 Χρόνια Προκλήσεων και Επιτευγμάτων

Ομιλία του Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Ιωσήφ Ιωσήφ,

στην εκδήλωση του Συνδέσμου Επιτελών Εθνικής Αμύνης.

Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 2010

----------------------------------------------------------------

Χαίρομαι ιδιαίτερα για την ευκαιρία που μου δίνεται να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις για το πρόσφατο παρελθόν της Κύπρου – προκλήσεις και επιτεύγματα – που σημάδεψαν τη ζωή του Κυπριακού λαού. Σας ευχαριστώ όλους και όλες που μας τιμάτε με την παρουσία σας.

Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Επιτελών Εθνικής Αμύνης για την πρόσκληση να είμαι ομιλητής στην αποψινή εκδήλωση.

Φέτος γιορτάζουμε τα 50-χρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μισό αιώνα παρατεταμένης δημιουργικής πνοής του τόπου, των ανθρώπων και των πολιτειακών θεσμών του νησιού μας ως ανεξάρτητου κράτους.

Η παρουσία μου εδώ ας θεωρηθεί και υπόκλιση τιμής και ευγνωμοσύνης προς την προσφορά της Ελλάδας και τη συνεισφορά των ενόπλων δυνάμεων στον αγώνα της Κυπριακής Δημοκρατίας για επιβίωση και δικαίωση στα πενήντα χρόνια ύπαρξης της.

Είμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στον πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, επιστημονικό και πολιτιστικό τομέα. Να διευκρινίσω ότι το κυπριακό πρόβλημα δεν είναι το μόνο κεφάλαιο της πολιτικής ζωής και του πολιτικού γίγνεσθαι στην Κύπρο.

Μερικοί από τους τομείς στους οποίους έχουμε επιτεύγματα για τα οποία είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι είναι:

• H εμπέδωση ενός σύγχρονου κράτους πολυκομματικής συμμετοχικής δημοκρατίας.
• H θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη.
• Το ζηλευτό βιοτικό επίπεδο.
• O κοινωνικός προσανατολισμό που φέρνει το κράτος κοντά στον πολίτη και τον εργαζόμενο αλλά και δίπλα στον εργοδότη και τον επιχειρηματία με πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικής συναίνεσης.
• Η πολυπολιτισμική κοινωνία της γνώσης και του εκσυγχρονισμού.
• Η αξιοσέβαστη διεθνής παρουσία της Κύπρου παρά το μικρό μέγεθος.
• Η ένταξη στην Ε.Ε. το 2004.

Η δημιουργικότητα της κοινωνίας, η οικονομική ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός αντικατοπτρίζονται, σε κάποιο βαθμό σε έργα υποδομής όπως:

· Το οδικό δίκτυο, ιδιαίτερα εθνικών (υπεραστικών) οδών.

· Τα φράγματα για περισυλλογή των νερών της βροχής.

· Η τουριστική υποδομή, ιδιαίτερα τα ξενοδοχεία και γενικότερα η παροχή υπηρεσιών στον τουριστικό τομέα.

· Το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ιδιαίτερα οι εμπορικές και συνεργατικές τράπεζες.

· Τα δύο σύγχρονα διεθνή αεροδρόμια.

· Ο εμπορικός στόλος που φέρει κυπριακή σημαία και κατατάσσει την Κύπρο 3^η στην Ε.Ε. και 10^η στον κόσμο.

· Το εκπαιδευτικό σύστημα που τα τελευταία χρόνια προσανατολίζεται προς την προώθηση της ανώτατης παιδείας και την ανάδειξη της Κύπρου σε διεθνές κέντρο εκπαίδευσης και έρευνας.

· Ο δημόσιος τομέας και η εύρυθμη λειτουργία των κρατικών υπηρεσιών.

Είμαστε, λοιπόν, περήφανοι για το χρυσοπράσινο φύλλο το ριγμένο στο πέλαγος που είναι όμως και το φωτεινό μας άστρο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Έχουμε πολλά να γιορτάσουμε.

Υπήρξαν όμως και δύσκολες εποχές, πόνου και αγωνίας, όπως αυτές που έφερε το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή το 1974. Ήταν το καλοκαίρι της καταστροφής και προβληματισμού . Εποχές που μέσα από τα χαλάσματα μαζί με τον κουρνιαχτό έβγαινε και το ερώτημα:

Πώς να βαστάξει μια καρδιά κι η πομονή τ’ ανθρώπου,

τη βουβαμάρα που πατεί το χαλασμό του τόπου.

(Παντελής Πρεβελάκης)

Η τουρκική εισβολή του 1974 είχε ανυπολόγιστες συνέπειες σε όλους τους τομείς του δημόσιου και ιδιωτικού βίου στην Κύπρο. Νεκροί, πρόσφυγες, εγκλωβισμένοι, αγνοούμενοι, στρατιωτική κατοχή, απώλεια πόρων, οικονομική αιμορραγία, καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ήταν ένας τραγικός απολογισμός.

Ήταν τότε που, σε παράφραση του “Ερωτόκριτου”, πραγματικά

Oλα για μας εσφάλασι και πήγαν άνω κάτω,

για μας ξαναγεννήθηκεν η φύση των πραμάτων.

Ήταν τότε που στο νησί δεν λειτούργησε το θαύμα. Αντίθετα, ή ήρθε η καταστροφή και ο πόνος. Από στεριά, θάλασσα και αέρα. Οι πληγές ήταν πραγματικές. Για τη ψυχή, το σώμα, το όνειρο: του τόπου και του ανθρώπου.

Ήταν οι μέρες που, μετά την καταστροφή, κοντοσταθήκαμε και σκύψαμε να δέσουμε τις πληγές. Πριν πάμε παρακάτω. Πριν κοιτάξουμε πιο πέρα και πιο πάνω. Πριν ξαναπάρουμε τις ανηφοριές της ελπίδας.

Ήταν τότε που μαζέψαμε χαλάσματα και κτίσαμε σε ερείπια. Ήταν τότε ακριβώς που αγαπήσαμε διπλά την Κύπρο και τη Δημοκρατία μας. Άνθρωποι και θεσμοί γίναμε ένα με τον τόπο. Ριχθήκαμε στη μάχη της ειρηνικής δημιουργίας, “ορθοί ξανά και δυνατοί . . .πιο πρώτοι κι απ’ τους πρώτους”, όπως έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος το καλοκαίρι του 1974.

Βάλαμε μπροστά το θαυματουργό “εμείς” του Μακρυγιάννη και λειτούργησε η δύναμη της συλλογικής ευθύνης. Έτσι έγινε ξανά το θαύμα.

Η Κύπρος άντεξε, ξαναβρήκε τα πόδια της και συνέχισε τη δημιουργική της πορεία.Δύναμη μας η άνθρωποι, η ιστορία, ο πολιτισμός, το όραμα και το πείσμα για προκοπή.Και βέβαια η στήριξη από το εξωτερικό με πρώτη, υποδειγματική και ανυπέρβλητη τη στήριξη της Ελλάδας, σε όλους τους τομείς και όλα τα επίπεδα: πολιτικό, διπλωματικό, οικονομικό, κοινωνικό.

Υπάρχουν όμως ακόμη πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα και η ομορφότερη καταξίωση για έναν τόπο είναι να λειτουργεί ως κοινός παρονομαστής για όλους τους ανθρώπους του και οι θεσμοί να διασφαλίζουν την αρμονική συνύπαρξη και τη δημιουργική συνέχεια από γενιά σε γενιά.

Σε αυτή την Κύπρο πιστεύουμε. Αυτήν επιδιώκουμε. Και αυτή θέλουμε να τιμούμε.Ώστε να μπορούμε να τραγουδούμε:

Τούτην την Κύπρο την καλήν εχαίρουνταν την άλλοι,

τώρα χαιρούμαστεν εμείς και τ’ απισόν μας άλλοι.

Σε εκδηλώσεις όπως τη σημερινή ευχαριστούμε και ευγνωμονούμε τους ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα στην Κύπρο και τον Κυπριακό ελληνισμό σε δύσκολες εποχές. Τιμούμε τους ανθρώπους που πολέμησαν στην Κύπρο. Μερικοί έδωσαν τη ζωή τους. Άλλοι είναι ακόμη αγνοούμενοι. Μερικοί είναι απόψε μαζί μας.

Αυτοί που δεν είναι μαζί μας, είναι στη σκέψη και στην καρδιά μας. Τους έχουμε νοερά μαζί μας. Τους μνημονεύουμε και τους τιμούμε.

Ξαναθυμόμαστε ακόμη τόπους αγαπημένους που το πέρασμα του χρόνου και η στέρηση τούς έχουν κάνει ομορφότερους.

Ξαναφέρνουμε στη μνήμη μας και τα θλιβερά γεγονότα του 1974 που σημάδεψαν την Κύπρο και τη ζωή των ανθρώπων της. Περισσότερο όμως σημάδεψαν την ζωή αυτών που βρέθηκαν εκεί, μακριά από τα σπίτια και τις οικογένειες τους, πολεμώντας κατά του Τούρκου εισβολέα.

Ήταν τότε που η δυνατή ποιητική ματιά του Γιάννη Ρίτσου είδε με δέος και σεβασμό τους αγωνιστές που τιμούμε και ευγνωμονούμε:

Και κοντοστέκουν μια στιγμή, κι έτσι σκυμμένοι – δες τους —

βγάζουν με τα δαχτύλια τους τα βόλια απ΄ τις πληγές τους.

Ήταν η κακιά και άδικη ώρα που η Κύπρος, η ζωή και – για πολλούς − ο χρόνος κόπηκαν στα δυο.

Ήταν το καλοκαίρι που η γη ήταν καυτή.

Ακόμη και οι νύχτες δεν μπορούσαν να δροσερέψουν. Κι ας φυσούσε η νυχτιάτικη θαλασσινή αύρα, που ξεκινούσε από την Κερύνεια και τη Μόρφου, περνούσε από τη Λευκωσία, περιδιάβαζε ένα-ένα τα χωριά της Μεσαορίας και αποχαιρετούσε όλη την Κύπρο από τη χρυσή ακτή της Αμμοχώστου.

Ούτε και η νυχτερινή θαλασσινή αύρα δεν μπορούσε να είναι δροσερή στο συναπάντημα με την καταστροφή.

Και η γη δεν ήταν μόνο καυτή. Νοιώθαμε πως χανόταν κάτω από τα πόδια μας.

Ακόμη και το κοίταγμα του ουρανού, μέρα και νύχτα, ήταν αλλιώς. Κι ας ήταν τις νύχτες γιομάτος άστρα.

Γιατί και τα άστρα έλαμπαν διαφορετικά. Αφού η Κύπρος μισοβούλιαζε. Κι εμείς σκεφτήκαμε, όπως και ο ποιητής (Παντελής Πρεβελάκης) πως

Τ’ αστρη τα κάνει φεγγερά της νύχτας το σκοτάδι

το φως σου τα’ αναμέτρησα βουλιάζοντας στον Άδη.

Πέρασαν 36 χρόνια από τότε. Ούτε λίγα ούτε πολλά. Ίσως είναι λίγα για όσους έζησαν τα συγκλονιστικά γεγονότα. Ίσως είναι πολλά για όσους δεν τα έζησαν και δεν είχαν προσωπική εμπειρία.

Για την Κύπρο όμως σίγουρα είναι πολλά. Γιατί βαριά είναι η μπότα του Αττίλα και της τούρκικης στρατιωτικής κατοχής.

Πολλά τα χρόνια της δοκιμασίας, της οργής και της οδύνης.

Διατηρούμε όμως ζωντανή την ελπίδα, την προσμονή, το πείσμα, και την προσήλωση στην ανάγκη και το στόχο επανένωσης του νησιού και απαλλαγής του από τον αναχρονισμό της μοιρασμένης πατρίδας.

Η επανένωση της Κύπρου δεν ήταν εύκολος στόχος μέχρι σήμερα λόγω της σκληρής και αδιάλλακτης τουρκικής στάσης. Εμείς όμως πρέπει να είμαστε − και είμαστε − οι πρώτοι που τον θεωρούμε εφικτό και πραγματοποιήσιμο. Γιατί έχουμε καθήκον να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές, ένα τόπο καλύτερο: απαλλαγμένο από κατοχή, φόβο, διαιρέσεις και διχασμούς. Η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να παραμείνει μοιρασμένη, είναι όμως αρκετά μεγάλη για να χωρέσει όλους τους νόμιμους κατοίκους της.

Το ζητούμενο είναι ένα κράτος ειρήνης και ευημερίας, όπου όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι του θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες ατομικής και συλλογικής προκοπής και καταξίωσης.

Αυτός είναι ο στόχος μας και σε αυτόν είναι αφοσιωμένος ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας με τις προσπάθειες που καταβάλλει για λύση του με Κυπριακού με βάση τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία βάση και τις αρχές και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αυτός ήταν και ο στόχος όλων των προηγούμενων Προέδρων και κυβερνήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μαζί μας όλα τα χρόνια της δοκιμασίας συμπορεύεται και συμπαραστέκεται η Ελληνική Κυβέρνηση, ο πολιτικός κόσμος, ο λαός της Ελλάδας, αλλά και ο απανταχού Ελληνισμός.

Ελλάδα και Κύπρος είναι μαζί, όπως, άλλωστε, ήταν πάντα, μπροστά στα καλέσματα μιας κοινής ιστορίας, ενός κοινού πολιτισμού, κοινών αγώνων και κοινών στόχων.

Στον αγώνα μας έχουμε φώτα πορείας και φάρους καθοδήγησης τους ήρωες και την Ιστορία μας.

Έχουμε τόπους από τους οποίους η Ιστορία δεν διαγράφεται γιατί είναι ζυμωμένη με το χώμα. Έχει βαθιές ρίζες μες τη γη μας. Και όπως όλοι ξέρουμε -- και όπως ποιητικά και παραστατικά, έγραψε ο μεγάλος Κύπριος ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης,

Το ‘νιν αντάν να τρώ’ την γην τρώει την γην θαρκέται,
μα πάντα τζιείνον τρώεται τζιαι τζιείνον καταλυέται.

[Το ινίο (αλέτρι) θαρρεί πως τρώει τη γη, όμως πάντοτε αυτό φθείρεται.]

Ο κυπριακός λαός είναι βαθιά ριζωμένος στη γη και την ιστορία του. Η ιστορική μνήμη έχει γεωγραφική βάση όπως έχει και δικές διαχρονικές επιταγές. Ο δεσμός του ανθρώπου με τον τόπο και την ιστορία του δεν μπορεί να ξεχασθεί. Δεν μπορεί να διαγραφεί. Ο τόπος είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος είναι ο τόπος.

Η Κύπρος και οι άνθρωποι της έχουν γνώση της ιστορίας και επίγνωση της ευθύνης για την ιστορική συνέχεια.

Ένας άλλος κορυφαίος Κύπριος ποιητής (Κώστας Μόντης) έγραψε με χαρακτηριστικό, ποιητικό τρόπο, για το δεσμό της Κύπρου, της ιστορίας και των ανθρώπων της:

Χρόνια, σκλαβκιές ατέλειωτες – τομ πάτσον τζιαι τογ κλώτσον τους.

Εμείς τζιαμαί: Ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους.

[Ελιές και χαρουπιές, γαντζωμένες στα βράχια τους. Έτσι και μείς.]

Η διαβεβαίωση ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την επανένωση και δικαίωση της Κύπρου είναι το μήνυμα της αποψινής εκδήλωσης. Είναι επίσης το καλύτερο μνημόσυνο και μια ελάχιστη απόδοση τιμής στους ανθρώπους που θυσιάστηκαν για την Κύπρο.

Και πάλι σας ευχαριστώ που είστε μαζί μας. Σε εκδηλώσεις όπως τη σημερινή η Ελλάδα τιμά την Κύπρο, και η Κύπρος ευχαριστεί και ευγνωμονεί την Ελλάδα.

Αυτό είναι το μήνυμα της ομιλίας μου σε ένα τόσο εκλεκτό ακροατήριο όπως είστε εσείς, οι επιτελείς και απόφοιτοι της Σχολής Εθνικής Άμυνας.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.