ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ – ΙΝΤΕΡΝΕΤ/
διαδίκτυο:Πληροφοριακό Υλικό
1. Ηλεκτρονικός υπολογιστής, η πύλη εισόδου στον άυλο ψηφιακό κόσμο της πληροφορίας και της επικοινωνίας.
Χωρίς καμιά αμφιβολία, καταλυτική είναι η επίδραση που άσκησε, σε όλους τους τομείς των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Στις τηλεπικοινωνίες και στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, στο τραπεζικό σύστημα, στη βιομηχανία, στα νοσοκομεία, στις κρατικές υπηρεσίες, στις συγκοινωνίες, στην εκπαίδευση, στη συγγραφή βιβλίων, παντού σήμερα όπου εκδηλώνεται η ανθρώπινη δημιουργικότητα βρίσκεται και ο υπολογιστής. Δεδομένα αποθηκεύονται, ταξινομούνται, γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας, ανακαλούνται και αξιοποιούνται, εντολές εκτελούνται με αστραπιαία ταχύτητα, γραφειοκρατικές διαδικασίες απλουστεύονται, οι εργασίες διεκπεραιώνονται έγκαιρα και αποτελεσματικά, ο ανθρώπινος μόχθος μειώνεται, η παραγωγικότητα αυξάνεται, το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται και η ζωή του ανθρώπου αλλάζει θεαματικά.
2. ΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ: η αρχιτεκτονική του διαδικτύου είναι ίσως η πιο δημοκρατική που έχει δει ο κόσμος από τον καιρό του Κλεισθένη.
Πρώτα-πρώτα το Δίκτυο είναι ανοιχτό σε όλους. Όποιος συμμορφώνεται με τους κανόνες όχι μόνο παίζει αλλά και συμμετέχει στην εξέλιξη των κανόνων. Με αυτό τον τρόπο το Δίκτυο προσήλκυσε τις 12.000 εταιρείες που το έχτισαν και το λειτουργούν, και τις πολύ περισσότερες άλλες που το χρησιμοποιούν και έτσι έγινε το κέντρο που διεκπεραιώνει τις πιο βασικές λειτουργίες της σημερινής οικονομίας, δηλαδή την παραγωγή-μετάδοση της γνώσης και το εμπόριο. Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά όμως, που κάνουν ξεχωριστό το διαδίκτυο, είναι η οικουμενικότητα και η δημοκρατία. Ούτε οι εμπνευστές του μπορούσαν να προβλέψουν τις τεράστιες δυνατότητες και τα ανατρεπτικά αποτελέσματα που θα είχαν οι σοφές επιλογές τους. Η ίδια τεχνολογία που διευκολύνει το εμπόριο και τη ψυχαγωγία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανθρώπινη επικοινωνία και την κοινωνική κριτική. Όλοι γίναμε ξαφνικά και εκδότες και αναγνώστες με παγκόσμια εμβέλεια. Ο Χρήστος Παπαδημητρίου δικαιολογημένα αναρωτιέται σε σχετικό άρθρο του στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ: «Σαν παραμύθι δεν είναι; Οραματιστές επιστήμονες, αναζητώντας την αλήθεια και την τεχνολογική πρόοδο –και ακολουθώντας τα δημοκρατικά τους ένστικτα- σκόνταψαν λίγο-πολύ τυχαία σε ένα παντοδύναμο, ευέλικτο, ύπουλο κι απόρθητο τέχνημα. Το οποίο, αργά αλλά σταθερά, οδηγεί όλον τον κόσμο προς τη δημοκρατία» [Ένα δίκτυο για όλους, απόσπασμα από άρθρο στον ημερήσιο τύπο – περιέχεται ως κριτήριο στο βιβλίο ΛΟΓΟΣ και ΕΚΦΡΑΣΗ Γ΄ Λυκείου της Ειρήνης Μαστρομανώλη σελ. 271]
3. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση – δημόσια διαβούλευση
Η άμεση δημοκρατία είναι ένα ιστορικό παράδειγμα που προκαλεί ακόμα και σήμερα το θαυμασμό μας για τον τρόπο με το οποίο λειτούργησε στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα. Οι ελεύθεροι πολίτες των Αθηνών, εκείνης της εποχής, είχαν το μοναδικό προνόμιο της συμμετοχής στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων για τα σημαντικά ζητήματα που αντιμετώπιζε η πατρίδα τους. Στη γνωστή Εκκλησία του Δήμου, η οποία συνεδρίαζε κανονικά σαράντα φορές το χρόνο, δικαίωμα λόγου και ψήφου είχαν όλοι οι γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες. Κάτι αντίστοιχο δεν θα μπορούσε να είναι εφικτό στα σύγχρονα μεγάλα κράτη χωρίς τη συνδρομή και τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η υψηλή τεχνολογία της πληροφορικής. Διαφαίνεται, λοιπόν, και πάλι πολύ πιθανή και ρεαλιστική η δυνατότητα άμεσης συμμετοχής των πολιτών στα κοινά με δικαίωμα λόγου και γνώμης για τα σημαντικά ζητήματα της σύγχρονης εποχής. Η δημόσια διαβούλευση πριν τη λήψη μιας σοβαρής απόφασης είναι κάτι που πρακτικά μπορεί να εφαρμοστεί αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.
4. Οι κοινωνικές ανακατατάξεις που προκαλούνται από την ανάπτυξη του νέου ψηφιακού κόσμου είναι ραγδαίες και ευρύτατες
Η εργασία και η απασχόληση υφίστανται τραυματικό σοκ, με την αλλοίωση των συνθηκών εργασίας και την απώλεια πολλών θέσεων εργασίας. Η παιδεία και ο πολιτισμός αλλάζουν όψη, αφού οι δυνατότητες απόκτησης γνώσεων αλλά και επικοινωνίας πολλαπλασιάζονται και παγκοσμιοποιούνται. Στη συγκρότηση της «κοινωνίας της πληροφορίας» τα δίκτυα λειτουργούν ως μια νέα «αγορά». Οι πολίτες και οι οργανώσεις τους έχουν περισσότερα μέσα στη διάθεσή τους, για να ακουστεί η φωνή τους. Ίσως μάλιστα αυτή να είναι η σημαντικότερη ποιοτική αλλαγή που επέρχεται: η δυνατότητα ενός μεγάλου πλήθους ατόμων να εκφραστούν. Ορισμένοι βλέπουν τη διεύρυνση της δημοκρατίας χάρη στις δυνατότητες των νέων ψηφιακών μέσων, ενώ κάποιοι υπεραισιόδοξοι μιλούν για ηλεκτρονική δημοκρατία. [από κριτήριο αξιολόγησης στο βιβλίο ΕΚΦΡΑΣΗ/ έκθεση για όλες τις τάξεις του Λυκείου Σπ. Κούτρα σελ. 283 – βλέπε κριτήρια]
5. Οι ασύλληπτες δυνατότητες του διαδικτύου κάνουν τους ερευνητές σε θέματα εκπαιδευτικής τεχνολογίας να μη διανοούνται πλέον εφαρμογή που να μην είναι δικτυακή
Πριν μερικά χρόνια, διερευνούσαμε το τρίγωνο «ΜΑΘΗΤΗΣ – ΔΑΣΚΑΛΟΣ – ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ», ψάχνοντας να βρούμε την πραγματική κορυφή του αλλά και να μετρήσουμε τις εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές του συνιστάμενες. Σήμερα, οι ραγδαίες εξελίξεις έχουν διαστείλει και μετατοπίσει το τρίγωνο του ενδιαφέροντος στο «ΠΑΙΔΙ – P.C. – ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ», αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης μας και καλώντας μας να επαναπροσδιορίσουμε στόχους και παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Δεν νοείται πια υπολογιστής χωρίς Ιντερνέτ ακόμη και για παιδιά δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Είναι απίστευτη η δυνατότητα να μπορεί κανείς, με το κόστος σχεδόν του τηλεφωνήματος, να μπαινοβγαίνει σε κάθε θησαυροφυλάκιο γνώσης, να ρωτά τους πάντες για τα πάντα, να ερευνά θέματα σε χιλιοστά του χρόνου, να βρίσκει ομοϊδεάτες και να κάνει παρέα με άτομα από οποιαδήποτε ήπειρο, να ψυχαγωγείται με κείμενα, ήχους και θεάματα από όλο τον κόσμο, να διαβάζει τα νέα από οποιαδήποτε πηγή, να στέλνει την άποψή του στον όποιον πρόεδρο και να παίρνει απάντηση. Στην απίστευτη αυτή νέα περιπέτεια του ανθρώπου, τα παιδιά είναι τα πιο προνομιούχα: αμόλυντα από της ανασφάλειες των μεγάλων, εξοικειώνονται αμέσως με το νέο μέσο, του «μιλούν» χωρίς φόβο και… «περνούν απέναντι» ταξιδεύοντας στο χωροχρόνο. Και αυτό γίνεται εδώ, στη Γη, όχι στους φανταστικούς κόσμους της «Οδύσσειας του Διαστήματος»![απόσπασμα από το κείμενο ΜΙΚΡΟΙ ΚΥΒΕΡΝΟΝΑΥΤΕΣ του Β. Μητσικόπουλου στο περιοδικό RAM – ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ σ. 667]
6. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και εκπαίδευση: πλεονεκτήματα
Από τα πράγματα είναι πλέον αναγκαία η εισαγωγή των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην εκπαίδευση ως γνωστικού αντικειμένου, ως μέσου επικοινωνίας και πληροφόρησης και ως μέσου για τη διδασκαλία όλων σχεδόν των άλλων μαθημάτων. Αρχικά, η γνώση της λειτουργίας και της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι μια εκ των ων ουκ άνευ (= απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση) δεξιότητα, την οποία όποιος δεν την κατέχει σε ικανοποιητικό βαθμό θα μειονεκτεί σοβαρά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ένα σύνολο, δηλαδή, γνώσεων και δεξιοτήτων που το ονομάζουμε τεχνολογική εκπαίδευση ή τεχνολογικό αλφαβητισμό, είναι η βάση χωρίς την οποία δεν μπορεί πλέον να στηθεί η πυραμίδα της εκπαίδευσης. Πιο πέρα, οι ειδικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η γνώση της λειτουργίας και χρήσης του Η/Υ βοηθάει στη νοητική ανάπτυξη του μαθητή. Με την κατασκευή μάλιστα προγραμμάτων ο μαθητής μπορεί να κατανοεί ευκολότερα αφηρημένες έννοιες και να αποκτά επίγνωση των νοητικών του λειτουργιών, καθώς υποχρεώνεται να σκέφτεται και να ενεργεί συνειδητά και δημιουργικά για τη λύση προβλημάτων που ανακύπτουν σχετικά με τον προγραμματισμό και τη λειτουργία του υπολογιστή. Έτσι, ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει μεθοδικό και επιστημονικό τρόπο σκέψης.
7. Άλλα πλεονεκτήματα της μάθησης μέσω υπολογιστή: εξατομικευμένη διδασκαλία, επεξεργασία κειμένου κλπ.
Με τον υπολογιστή ευνοείται η εξατομικευμένη διδασκαλία, επειδή ο υπολογιστής, με κατάλληλο πρόγραμμα, επιτρέπει στο μαθητή να προχωρεί στην εργασία του με ρυθμούς που ανταποκρίνονται στις δικές του δυνατότητες. Ένα καλό παράδειγμα για να αξιολογήσουμε τις εφαρμογές του υπολογιστή στην εκπαίδευση είναι και η δυνατότητα γραφής με το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου. Για το μαθητή ο επεξεργαστής κειμένου είναι ένα ευέλικτο εκπαιδευτικό εργαλείο, με το οποίο μπορεί όχι μόνο να παράγει αξιόλογα και ευπαρουσίαστα κείμενα, αλλά και να ασκείται στη γλώσσα και ειδικότερα στην ακριβολογία, στη σαφήνεια των νοημάτων, στη σύνταξη των λέξεων, στην ορθογραφία τους, στην αλληλουχία και στη συνοχή των ιδεών του, αφού εύκολα μπορεί να διορθώσει ή να αλλάξει σειρά σε όσα έγραψε. Η σχετικά εύκολη παραγωγή κειμένων με εντυπωσιακές εκτυπώσεις ενισχύουν το κίνητρο των μαθητών να γράφουν και να δημιουργούν. Σε τελική ανάλυση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο επεξεργαστής κειμένου βοηθά στην ανακάλυψη και στην οργάνωση της σκέψης.
8. Μια από τις πιο σημαντικές εκπαιδευτικές λειτουργίες του Η/Υ είναι και η εύκολη πρόσβαση στις πηγές γνώσης.
Οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, οι βάσεις πληροφοριών, οι τεράστιες δυνατότητες αποθήκευσης, οργάνωσης, ανάκλησης, αναπαράστασης, συσχετισμού και, γενικά, επεξεργασίας των πληροφοριών, καθώς και της διασύνδεσης με ηλεκτρονικά δίκτυα και άλλα εποπτικά μέσα, που διαθέτει ο υπολογιστής, τον καθιστούν μια σπουδαία πηγή πληροφοριών, γεγονός πολύ σημαντικό στην εποχή μας, αφού ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και ο βαθμός πρόσβασης σε αυτήν από όλους τους πολίτες είναι δείκτης όχι μόνο οικονομικής προόδου, αλλά και δημοκρατίας για κάθε σύγχρονη χώρα.
9. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ως μέσο για τη διδασκαλία όλων των άλλων μαθημάτων
Τέλος, ο Η/Υ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για τη δημιουργική διδασκαλία, την έρευνα και τη μάθηση σε άλλα μαθήματα. Για παράδειγμα, στα μαθηματικά μπορεί να αξιοποιηθεί για στατιστική επεξεργασία δεδομένων και εκτύπωση διαγραμμάτων και πινάκων, στις εικαστικές τέχνες για δημιουργία αφισών, φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση, στη μουσική για δημιουργία μουσικής υπόκρουσης σε ποιήματα και θεατρικές παραστάσεις. Με άλλα λόγια ο Η/Υ ως μέσο διδασκαλίας δεν κάνει μόνο πιο παραστατικό και πιο εύληπτο ένα μάθημα, αλλά συμβάλλει και στη συγκρότηση του μαθητή βοηθώντας τον να ανακαλύψει και να κατανοήσει τη σχέση μεταξύ διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων και να τα συνδυάσει.
10. Δεν είναι, όμως, πάντα η επαφή των παιδιών με μεγάλο όγκο πληροφοριών συνώνυμο της γνώσης.
Πράγματι, ο υπολογιστής από μόνος του δεν μπορεί να κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα, παραγωγικά και αποτελεσματικά. Δηλαδή, η ύπαρξη και μόνο του όγκου πληροφοριών και η ικανότητα διαχείρισής του σε καμιά περίπτωση δεν εγγυώνται την πρόσκτηση ουσιώδους γνώσης αυτών των πληροφοριών από πλευράς χρήστη. Και αυτό γιατί η διαδικασία της γνώσης, με τα διάφορα επίπεδα επεξεργασίας της πληροφορίας, αποτελεί μια περίπλοκη διεργασία. Βέβαια, σχετικές έρευνες επισημαίνουν ότι τα παιδιά με περισσότερη πρόσβαση στους υπολογιστές έχουν γενικά μεγαλύτερη επιτυχία στις σχολικές εξετάσεις. Ο συσχετισμός, όμως, αυτός, δεν μπορεί παρά να συνδυαστεί με το γεγονός ότι τα παιδιά με τη μεγαλύτερη πρόσβαση και μάλιστα από το σπίτι τους προέρχονται κυρίως από τις πιο εύπορες οικογένειες, που ούτως ή άλλως τους προσφέρουν περισσότερα εφόδια. Το πρόβλημα, επομένως, μετατίθεται πλέον από το τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά με τους υπολογιστές στο πόσα από αυτά μπορούν να έχουν πρόσβαση στον υπολογιστή και εκτός σχολείου. [απόσπασμα από το κείμενο ΜΙΚΡΟΙ ΚΥΒΕΡΝΟΝΑΥΤΕΣ του Β. Μητσικόπουλου στο περιοδικό RAM – ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ σ. 667]
11. Πόσο αντικειμενικές, αξιόπιστες και έγκυρες μπορεί να είναι οι πληροφορίες που αντλεί κάποιος από το διαδίκτυο;
Στο διαδίκτυο ο κίνδυνος διάδοσης ανυπόστατων ειδήσεων, ο κίνδυνος παραπληροφόρησης και χειραγώγησης του δέκτη πληροφοριών είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι στα άλλα ΜΜΕ. Επομένως, είναι ανάγκη να επιλέγουμε προσεκτικά τον πομπό στον οποίο εμπιστευόμαστε την ενημέρωση μας και να αξιολογούμε κριτικά τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Ειδικοί επιστήμονες και φιλόσοφοι της επικοινωνίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προτείνουν τη δημιουργία ενός επίσημου φορέα που θα αναλάβει υπεύθυνα και αξιόπιστα το ρόλο του «φιλτραρίσματος» των διάσπαρτων πληροφοριών και γνώσεων που προσφέρονται αφειδώς στο διαδίκτυο. Τα Πανεπιστήμια για παράδειγμα ή τα επίσημα ερευνητικά κέντρα ή άλλοι μη κερδοσκοπικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί, θα μπορούσαν να βρουν μια φόρμα επεξεργασίας των πληροφοριών, που, χωρίς να παραβιάζει τις βασικές αρχές της ελεύθερης έκφρασης, θα παρείχε στον ανίδεο και ανυποψίαστο χρήστη του Ιντερνέτ, την απαραίτητη πιστοποίηση εγκυρότητας των πηγών. [βλέπε σχετικό κείμενο του Ουμπέρτο Εκο]
12. Οι κίνδυνοι για τα προσωπικά δεδομένα
Είναι γεγονός ότι, όποιος Η/Υ είναι συνδεδεμένος με το Διαδίκτυο, μπορεί με μεγάλη ευκολία πλέον να παρακολουθείται. Αστυνομία και μυστικές υπηρεσίες έχουν ένα πανίσχυρο και ανεξέλεγκτο όργανο στα χέρια τους, που με το πρόσχημα της δίωξης του οργανωμένου εγκλήματος, μπορούν κατά βούληση να παραβιάζουν τα προσωπικά δεδομένα, να παγιδεύουν δηλαδή τηλέφωνα να υποκλέπτουν ηλεκτρονικά μηνύματα και, γενικά, να έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία που είναι αποθηκευμένη σε κάποιο server. «Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από την Google»! Αυτό τον τίτλο είχε πρόσφατη δημοσιογραφικά έρευνα που παρουσίαζε τους σχετικούς κινδύνους. Οι ερευνητές ήταν σαφείς και κατηγορηματικοί στις προειδοποιήσεις τους. «Προσοχή στην ποσότητα των πληροφοριών που δημοσιεύουμε εμείς οι ίδιοι στο Ιντερνέτ. Με το που ανεβάζεις κάτι στο Ιντερνέτ αυτομάτως παύεις να έχεις την κατοχή και τον έλεγχο αυτής της πληροφορίας». Η δυνατότητα, λοιπόν, να παρακολουθείται ο χρήστης, να καταγράφονται και να αποθηκεύονται συνομιλίες, μηνύματα και προσωπικά δεδομένα αποτελεί σοβαρότατο κίνδυνο για την ελευθερία του ατόμου. Η Google και άλλες αντίστοιχες εταιρείες, σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσφέρουν, καταγράφουν προσωπικά δεδομένα και με πλάγιους τρόπους αποκτούν το δικαίωμα να τα αξιοποιούν για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς. Οι περισσότεροι χρήστες δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα τι πραγματικά συμβαίνει και πόσο επικίνδυνο είναι να είναι όλα διαθέσιμα, γνωστά και καταγράψιμα από όλους όλη την ώρα.
13. Κίνδυνοι από την κατάχρηση και προϋποθέσεις για τον περιορισμό των αρνητικών επιδράσεων
Η πολύωρη καθημερινή ενασχόληση των παιδιών με τον υπολογιστή μπορεί να οδηγήσει στην απομόνωση και τη μοναξιά, ιδιαίτερα εκείνα που από την ιδιοσυγκρασία τους είναι εσωστρεφή. Η εικονική πραγματικότητα γίνεται υποκατάστατο ζωής και ο «άυλος ψηφιακός κόσμος αποκόπτει τους εφήβους από την πραγματική ζωή, τη συνάντηση με τους ανθρώπους και τη ζωντανή επικοινωνία μαζί τους. Άλλωστε, η προσομοίωση της τεχνητής «πραγματικότητας» με την ίδια την πραγματικότητα εγκυμονεί τον κίνδυνο σύγχυσης, που οφείλεται στη λανθασμένη αντίληψη και εκτίμηση της ίδιας της πραγματικότητας ή και στην ψευδαίσθηση ότι ο άνθρωπος μπορεί ν’ αλλάξει μια πραγματική κατάσταση τόσο εύκολα, όσο εύκολα ανασκευάζει την εικονική πραγματικότητα. Σημαντικές θεωρούνται και οι επιπτώσεις από τη συνεχή έκθεση στην ακτινοβολία των υπολογιστών ή τη συνακόλουθη καθιστική ζωή, γεγονότα που μπορούν να προκαλέσουν δευτερογενή προβλήματα, όπως κόπωση, πονοκεφάλους και πόνους στη μέση, οφθαλμολογικές παθήσεις κλπ
Στην εκπαίδευση, με τη γενικευμένη χρήση των υπολογιστών, ελλοχεύει ο κίνδυνος της τυποποίησης όπως ακριβώς έγινε με την είσοδο της μηχανής στην παραγωγική διαδικασία. Η έμφαση όμως στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των μαθητών σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να υποβαθμιστεί εξαιτίας της ευκολίας στην πρόσβαση στις πηγές τις γνώσης. Δεν είναι αρκετό, δηλαδή, να έχει ο μαθητής ασκήσει τις δεξιότητες του στο χειρισμό προγραμμάτων που κάνουν προσιτή την πρόσβαση στον κόσμο των πληροφοριών, αλλά είναι πολύ πιο σημαντικό ειδικά σήμερα να καλλιεργήσει την ικανότητα να αναλύει, να ταξινομεί, να συγκρίνει πληροφορίες, να επιλέγει τις πιο πρόσφορες για κάθε περίπτωση ανακαλύπτοντας τις μεταξύ τους σχέσεις, να βρίσκει τα αίτια και τα αποτελέσματα γεγονότων, να αποτιμά την πραγματική αξία έργων κτλ.
14. Οι συνήθειες και συμπεριφορές των νέων τυποποιούνται και οι μορφές της ψυχαγωγίας γίνονται όλο και πιο ρηχές.
Μπροστά στα μάτια μας, οι συνήθειες και συμπεριφορές των παιδιών μετατρέπονται βαθμιαία σ' ένα πλέγμα στοιχειωδών ανακλαστικών, οι μορφές της ψυχαγωγίας γίνονται όλο και πιο ρηχές, οι προσδοκώμενες συναναστροφές καταλήγουν σε τυπικές διεκπεραιώσεις «γνωριμιών» μέσω e-mail, οι φιλίες μετριούνται με τα ρεκόρ συλλογής υπογραφών του Facebook και το καταστάλαγμα των εντυπώσεων επιταχύνεται μέχρις ότου οι συγκινήσεις αφανιστούν. Αν ο υποτιθέμενος κοσμοπολιτισμός της περιπλάνησης στα ψηφιακά τοπία μοιάζει να στερεί από τα παιδιά τη δυνατότητα να θέσουν επιτακτικά το αίτημα επαφής με τους γονείς, αυτοί είναι τώρα οι κερδισμένοι. Ο παιδόκοσμος υιοθετεί φανατικά και μετά χαράς τους αυτοματισμούς του χειρισμού των πλήκτρων Enter και Delete, οι δε γονείς αποκτούν την ένοχη αλλά πολυπόθητη ησυχία τους. Το ίδιο και οι δάσκαλοι. [από άρθρο του Ευγενιου Αρανίτση στην Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία – βλέπε άρθρα]
1. Ηλεκτρονικός υπολογιστής, η πύλη εισόδου στον άυλο ψηφιακό κόσμο της πληροφορίας και της επικοινωνίας.
Χωρίς καμιά αμφιβολία, καταλυτική είναι η επίδραση που άσκησε, σε όλους τους τομείς των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Στις τηλεπικοινωνίες και στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, στο τραπεζικό σύστημα, στη βιομηχανία, στα νοσοκομεία, στις κρατικές υπηρεσίες, στις συγκοινωνίες, στην εκπαίδευση, στη συγγραφή βιβλίων, παντού σήμερα όπου εκδηλώνεται η ανθρώπινη δημιουργικότητα βρίσκεται και ο υπολογιστής. Δεδομένα αποθηκεύονται, ταξινομούνται, γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας, ανακαλούνται και αξιοποιούνται, εντολές εκτελούνται με αστραπιαία ταχύτητα, γραφειοκρατικές διαδικασίες απλουστεύονται, οι εργασίες διεκπεραιώνονται έγκαιρα και αποτελεσματικά, ο ανθρώπινος μόχθος μειώνεται, η παραγωγικότητα αυξάνεται, το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται και η ζωή του ανθρώπου αλλάζει θεαματικά.
2. ΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ: η αρχιτεκτονική του διαδικτύου είναι ίσως η πιο δημοκρατική που έχει δει ο κόσμος από τον καιρό του Κλεισθένη.
Πρώτα-πρώτα το Δίκτυο είναι ανοιχτό σε όλους. Όποιος συμμορφώνεται με τους κανόνες όχι μόνο παίζει αλλά και συμμετέχει στην εξέλιξη των κανόνων. Με αυτό τον τρόπο το Δίκτυο προσήλκυσε τις 12.000 εταιρείες που το έχτισαν και το λειτουργούν, και τις πολύ περισσότερες άλλες που το χρησιμοποιούν και έτσι έγινε το κέντρο που διεκπεραιώνει τις πιο βασικές λειτουργίες της σημερινής οικονομίας, δηλαδή την παραγωγή-μετάδοση της γνώσης και το εμπόριο. Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά όμως, που κάνουν ξεχωριστό το διαδίκτυο, είναι η οικουμενικότητα και η δημοκρατία. Ούτε οι εμπνευστές του μπορούσαν να προβλέψουν τις τεράστιες δυνατότητες και τα ανατρεπτικά αποτελέσματα που θα είχαν οι σοφές επιλογές τους. Η ίδια τεχνολογία που διευκολύνει το εμπόριο και τη ψυχαγωγία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανθρώπινη επικοινωνία και την κοινωνική κριτική. Όλοι γίναμε ξαφνικά και εκδότες και αναγνώστες με παγκόσμια εμβέλεια. Ο Χρήστος Παπαδημητρίου δικαιολογημένα αναρωτιέται σε σχετικό άρθρο του στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ: «Σαν παραμύθι δεν είναι; Οραματιστές επιστήμονες, αναζητώντας την αλήθεια και την τεχνολογική πρόοδο –και ακολουθώντας τα δημοκρατικά τους ένστικτα- σκόνταψαν λίγο-πολύ τυχαία σε ένα παντοδύναμο, ευέλικτο, ύπουλο κι απόρθητο τέχνημα. Το οποίο, αργά αλλά σταθερά, οδηγεί όλον τον κόσμο προς τη δημοκρατία» [Ένα δίκτυο για όλους, απόσπασμα από άρθρο στον ημερήσιο τύπο – περιέχεται ως κριτήριο στο βιβλίο ΛΟΓΟΣ και ΕΚΦΡΑΣΗ Γ΄ Λυκείου της Ειρήνης Μαστρομανώλη σελ. 271]
3. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση – δημόσια διαβούλευση
Η άμεση δημοκρατία είναι ένα ιστορικό παράδειγμα που προκαλεί ακόμα και σήμερα το θαυμασμό μας για τον τρόπο με το οποίο λειτούργησε στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα. Οι ελεύθεροι πολίτες των Αθηνών, εκείνης της εποχής, είχαν το μοναδικό προνόμιο της συμμετοχής στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων για τα σημαντικά ζητήματα που αντιμετώπιζε η πατρίδα τους. Στη γνωστή Εκκλησία του Δήμου, η οποία συνεδρίαζε κανονικά σαράντα φορές το χρόνο, δικαίωμα λόγου και ψήφου είχαν όλοι οι γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες. Κάτι αντίστοιχο δεν θα μπορούσε να είναι εφικτό στα σύγχρονα μεγάλα κράτη χωρίς τη συνδρομή και τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η υψηλή τεχνολογία της πληροφορικής. Διαφαίνεται, λοιπόν, και πάλι πολύ πιθανή και ρεαλιστική η δυνατότητα άμεσης συμμετοχής των πολιτών στα κοινά με δικαίωμα λόγου και γνώμης για τα σημαντικά ζητήματα της σύγχρονης εποχής. Η δημόσια διαβούλευση πριν τη λήψη μιας σοβαρής απόφασης είναι κάτι που πρακτικά μπορεί να εφαρμοστεί αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.
4. Οι κοινωνικές ανακατατάξεις που προκαλούνται από την ανάπτυξη του νέου ψηφιακού κόσμου είναι ραγδαίες και ευρύτατες
Η εργασία και η απασχόληση υφίστανται τραυματικό σοκ, με την αλλοίωση των συνθηκών εργασίας και την απώλεια πολλών θέσεων εργασίας. Η παιδεία και ο πολιτισμός αλλάζουν όψη, αφού οι δυνατότητες απόκτησης γνώσεων αλλά και επικοινωνίας πολλαπλασιάζονται και παγκοσμιοποιούνται. Στη συγκρότηση της «κοινωνίας της πληροφορίας» τα δίκτυα λειτουργούν ως μια νέα «αγορά». Οι πολίτες και οι οργανώσεις τους έχουν περισσότερα μέσα στη διάθεσή τους, για να ακουστεί η φωνή τους. Ίσως μάλιστα αυτή να είναι η σημαντικότερη ποιοτική αλλαγή που επέρχεται: η δυνατότητα ενός μεγάλου πλήθους ατόμων να εκφραστούν. Ορισμένοι βλέπουν τη διεύρυνση της δημοκρατίας χάρη στις δυνατότητες των νέων ψηφιακών μέσων, ενώ κάποιοι υπεραισιόδοξοι μιλούν για ηλεκτρονική δημοκρατία. [από κριτήριο αξιολόγησης στο βιβλίο ΕΚΦΡΑΣΗ/ έκθεση για όλες τις τάξεις του Λυκείου Σπ. Κούτρα σελ. 283 – βλέπε κριτήρια]
5. Οι ασύλληπτες δυνατότητες του διαδικτύου κάνουν τους ερευνητές σε θέματα εκπαιδευτικής τεχνολογίας να μη διανοούνται πλέον εφαρμογή που να μην είναι δικτυακή
Πριν μερικά χρόνια, διερευνούσαμε το τρίγωνο «ΜΑΘΗΤΗΣ – ΔΑΣΚΑΛΟΣ – ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ», ψάχνοντας να βρούμε την πραγματική κορυφή του αλλά και να μετρήσουμε τις εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές του συνιστάμενες. Σήμερα, οι ραγδαίες εξελίξεις έχουν διαστείλει και μετατοπίσει το τρίγωνο του ενδιαφέροντος στο «ΠΑΙΔΙ – P.C. – ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ», αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης μας και καλώντας μας να επαναπροσδιορίσουμε στόχους και παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Δεν νοείται πια υπολογιστής χωρίς Ιντερνέτ ακόμη και για παιδιά δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Είναι απίστευτη η δυνατότητα να μπορεί κανείς, με το κόστος σχεδόν του τηλεφωνήματος, να μπαινοβγαίνει σε κάθε θησαυροφυλάκιο γνώσης, να ρωτά τους πάντες για τα πάντα, να ερευνά θέματα σε χιλιοστά του χρόνου, να βρίσκει ομοϊδεάτες και να κάνει παρέα με άτομα από οποιαδήποτε ήπειρο, να ψυχαγωγείται με κείμενα, ήχους και θεάματα από όλο τον κόσμο, να διαβάζει τα νέα από οποιαδήποτε πηγή, να στέλνει την άποψή του στον όποιον πρόεδρο και να παίρνει απάντηση. Στην απίστευτη αυτή νέα περιπέτεια του ανθρώπου, τα παιδιά είναι τα πιο προνομιούχα: αμόλυντα από της ανασφάλειες των μεγάλων, εξοικειώνονται αμέσως με το νέο μέσο, του «μιλούν» χωρίς φόβο και… «περνούν απέναντι» ταξιδεύοντας στο χωροχρόνο. Και αυτό γίνεται εδώ, στη Γη, όχι στους φανταστικούς κόσμους της «Οδύσσειας του Διαστήματος»![απόσπασμα από το κείμενο ΜΙΚΡΟΙ ΚΥΒΕΡΝΟΝΑΥΤΕΣ του Β. Μητσικόπουλου στο περιοδικό RAM – ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ σ. 667]
6. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και εκπαίδευση: πλεονεκτήματα
Από τα πράγματα είναι πλέον αναγκαία η εισαγωγή των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην εκπαίδευση ως γνωστικού αντικειμένου, ως μέσου επικοινωνίας και πληροφόρησης και ως μέσου για τη διδασκαλία όλων σχεδόν των άλλων μαθημάτων. Αρχικά, η γνώση της λειτουργίας και της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι μια εκ των ων ουκ άνευ (= απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση) δεξιότητα, την οποία όποιος δεν την κατέχει σε ικανοποιητικό βαθμό θα μειονεκτεί σοβαρά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ένα σύνολο, δηλαδή, γνώσεων και δεξιοτήτων που το ονομάζουμε τεχνολογική εκπαίδευση ή τεχνολογικό αλφαβητισμό, είναι η βάση χωρίς την οποία δεν μπορεί πλέον να στηθεί η πυραμίδα της εκπαίδευσης. Πιο πέρα, οι ειδικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η γνώση της λειτουργίας και χρήσης του Η/Υ βοηθάει στη νοητική ανάπτυξη του μαθητή. Με την κατασκευή μάλιστα προγραμμάτων ο μαθητής μπορεί να κατανοεί ευκολότερα αφηρημένες έννοιες και να αποκτά επίγνωση των νοητικών του λειτουργιών, καθώς υποχρεώνεται να σκέφτεται και να ενεργεί συνειδητά και δημιουργικά για τη λύση προβλημάτων που ανακύπτουν σχετικά με τον προγραμματισμό και τη λειτουργία του υπολογιστή. Έτσι, ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει μεθοδικό και επιστημονικό τρόπο σκέψης.
7. Άλλα πλεονεκτήματα της μάθησης μέσω υπολογιστή: εξατομικευμένη διδασκαλία, επεξεργασία κειμένου κλπ.
Με τον υπολογιστή ευνοείται η εξατομικευμένη διδασκαλία, επειδή ο υπολογιστής, με κατάλληλο πρόγραμμα, επιτρέπει στο μαθητή να προχωρεί στην εργασία του με ρυθμούς που ανταποκρίνονται στις δικές του δυνατότητες. Ένα καλό παράδειγμα για να αξιολογήσουμε τις εφαρμογές του υπολογιστή στην εκπαίδευση είναι και η δυνατότητα γραφής με το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου. Για το μαθητή ο επεξεργαστής κειμένου είναι ένα ευέλικτο εκπαιδευτικό εργαλείο, με το οποίο μπορεί όχι μόνο να παράγει αξιόλογα και ευπαρουσίαστα κείμενα, αλλά και να ασκείται στη γλώσσα και ειδικότερα στην ακριβολογία, στη σαφήνεια των νοημάτων, στη σύνταξη των λέξεων, στην ορθογραφία τους, στην αλληλουχία και στη συνοχή των ιδεών του, αφού εύκολα μπορεί να διορθώσει ή να αλλάξει σειρά σε όσα έγραψε. Η σχετικά εύκολη παραγωγή κειμένων με εντυπωσιακές εκτυπώσεις ενισχύουν το κίνητρο των μαθητών να γράφουν και να δημιουργούν. Σε τελική ανάλυση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο επεξεργαστής κειμένου βοηθά στην ανακάλυψη και στην οργάνωση της σκέψης.
8. Μια από τις πιο σημαντικές εκπαιδευτικές λειτουργίες του Η/Υ είναι και η εύκολη πρόσβαση στις πηγές γνώσης.
Οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, οι βάσεις πληροφοριών, οι τεράστιες δυνατότητες αποθήκευσης, οργάνωσης, ανάκλησης, αναπαράστασης, συσχετισμού και, γενικά, επεξεργασίας των πληροφοριών, καθώς και της διασύνδεσης με ηλεκτρονικά δίκτυα και άλλα εποπτικά μέσα, που διαθέτει ο υπολογιστής, τον καθιστούν μια σπουδαία πηγή πληροφοριών, γεγονός πολύ σημαντικό στην εποχή μας, αφού ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και ο βαθμός πρόσβασης σε αυτήν από όλους τους πολίτες είναι δείκτης όχι μόνο οικονομικής προόδου, αλλά και δημοκρατίας για κάθε σύγχρονη χώρα.
9. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ως μέσο για τη διδασκαλία όλων των άλλων μαθημάτων
Τέλος, ο Η/Υ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για τη δημιουργική διδασκαλία, την έρευνα και τη μάθηση σε άλλα μαθήματα. Για παράδειγμα, στα μαθηματικά μπορεί να αξιοποιηθεί για στατιστική επεξεργασία δεδομένων και εκτύπωση διαγραμμάτων και πινάκων, στις εικαστικές τέχνες για δημιουργία αφισών, φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση, στη μουσική για δημιουργία μουσικής υπόκρουσης σε ποιήματα και θεατρικές παραστάσεις. Με άλλα λόγια ο Η/Υ ως μέσο διδασκαλίας δεν κάνει μόνο πιο παραστατικό και πιο εύληπτο ένα μάθημα, αλλά συμβάλλει και στη συγκρότηση του μαθητή βοηθώντας τον να ανακαλύψει και να κατανοήσει τη σχέση μεταξύ διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων και να τα συνδυάσει.
10. Δεν είναι, όμως, πάντα η επαφή των παιδιών με μεγάλο όγκο πληροφοριών συνώνυμο της γνώσης.
Πράγματι, ο υπολογιστής από μόνος του δεν μπορεί να κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα, παραγωγικά και αποτελεσματικά. Δηλαδή, η ύπαρξη και μόνο του όγκου πληροφοριών και η ικανότητα διαχείρισής του σε καμιά περίπτωση δεν εγγυώνται την πρόσκτηση ουσιώδους γνώσης αυτών των πληροφοριών από πλευράς χρήστη. Και αυτό γιατί η διαδικασία της γνώσης, με τα διάφορα επίπεδα επεξεργασίας της πληροφορίας, αποτελεί μια περίπλοκη διεργασία. Βέβαια, σχετικές έρευνες επισημαίνουν ότι τα παιδιά με περισσότερη πρόσβαση στους υπολογιστές έχουν γενικά μεγαλύτερη επιτυχία στις σχολικές εξετάσεις. Ο συσχετισμός, όμως, αυτός, δεν μπορεί παρά να συνδυαστεί με το γεγονός ότι τα παιδιά με τη μεγαλύτερη πρόσβαση και μάλιστα από το σπίτι τους προέρχονται κυρίως από τις πιο εύπορες οικογένειες, που ούτως ή άλλως τους προσφέρουν περισσότερα εφόδια. Το πρόβλημα, επομένως, μετατίθεται πλέον από το τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά με τους υπολογιστές στο πόσα από αυτά μπορούν να έχουν πρόσβαση στον υπολογιστή και εκτός σχολείου. [απόσπασμα από το κείμενο ΜΙΚΡΟΙ ΚΥΒΕΡΝΟΝΑΥΤΕΣ του Β. Μητσικόπουλου στο περιοδικό RAM – ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ σ. 667]
11. Πόσο αντικειμενικές, αξιόπιστες και έγκυρες μπορεί να είναι οι πληροφορίες που αντλεί κάποιος από το διαδίκτυο;
Στο διαδίκτυο ο κίνδυνος διάδοσης ανυπόστατων ειδήσεων, ο κίνδυνος παραπληροφόρησης και χειραγώγησης του δέκτη πληροφοριών είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι στα άλλα ΜΜΕ. Επομένως, είναι ανάγκη να επιλέγουμε προσεκτικά τον πομπό στον οποίο εμπιστευόμαστε την ενημέρωση μας και να αξιολογούμε κριτικά τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Ειδικοί επιστήμονες και φιλόσοφοι της επικοινωνίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προτείνουν τη δημιουργία ενός επίσημου φορέα που θα αναλάβει υπεύθυνα και αξιόπιστα το ρόλο του «φιλτραρίσματος» των διάσπαρτων πληροφοριών και γνώσεων που προσφέρονται αφειδώς στο διαδίκτυο. Τα Πανεπιστήμια για παράδειγμα ή τα επίσημα ερευνητικά κέντρα ή άλλοι μη κερδοσκοπικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί, θα μπορούσαν να βρουν μια φόρμα επεξεργασίας των πληροφοριών, που, χωρίς να παραβιάζει τις βασικές αρχές της ελεύθερης έκφρασης, θα παρείχε στον ανίδεο και ανυποψίαστο χρήστη του Ιντερνέτ, την απαραίτητη πιστοποίηση εγκυρότητας των πηγών. [βλέπε σχετικό κείμενο του Ουμπέρτο Εκο]
12. Οι κίνδυνοι για τα προσωπικά δεδομένα
Είναι γεγονός ότι, όποιος Η/Υ είναι συνδεδεμένος με το Διαδίκτυο, μπορεί με μεγάλη ευκολία πλέον να παρακολουθείται. Αστυνομία και μυστικές υπηρεσίες έχουν ένα πανίσχυρο και ανεξέλεγκτο όργανο στα χέρια τους, που με το πρόσχημα της δίωξης του οργανωμένου εγκλήματος, μπορούν κατά βούληση να παραβιάζουν τα προσωπικά δεδομένα, να παγιδεύουν δηλαδή τηλέφωνα να υποκλέπτουν ηλεκτρονικά μηνύματα και, γενικά, να έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία που είναι αποθηκευμένη σε κάποιο server. «Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από την Google»! Αυτό τον τίτλο είχε πρόσφατη δημοσιογραφικά έρευνα που παρουσίαζε τους σχετικούς κινδύνους. Οι ερευνητές ήταν σαφείς και κατηγορηματικοί στις προειδοποιήσεις τους. «Προσοχή στην ποσότητα των πληροφοριών που δημοσιεύουμε εμείς οι ίδιοι στο Ιντερνέτ. Με το που ανεβάζεις κάτι στο Ιντερνέτ αυτομάτως παύεις να έχεις την κατοχή και τον έλεγχο αυτής της πληροφορίας». Η δυνατότητα, λοιπόν, να παρακολουθείται ο χρήστης, να καταγράφονται και να αποθηκεύονται συνομιλίες, μηνύματα και προσωπικά δεδομένα αποτελεί σοβαρότατο κίνδυνο για την ελευθερία του ατόμου. Η Google και άλλες αντίστοιχες εταιρείες, σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσφέρουν, καταγράφουν προσωπικά δεδομένα και με πλάγιους τρόπους αποκτούν το δικαίωμα να τα αξιοποιούν για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς. Οι περισσότεροι χρήστες δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα τι πραγματικά συμβαίνει και πόσο επικίνδυνο είναι να είναι όλα διαθέσιμα, γνωστά και καταγράψιμα από όλους όλη την ώρα.
13. Κίνδυνοι από την κατάχρηση και προϋποθέσεις για τον περιορισμό των αρνητικών επιδράσεων
Η πολύωρη καθημερινή ενασχόληση των παιδιών με τον υπολογιστή μπορεί να οδηγήσει στην απομόνωση και τη μοναξιά, ιδιαίτερα εκείνα που από την ιδιοσυγκρασία τους είναι εσωστρεφή. Η εικονική πραγματικότητα γίνεται υποκατάστατο ζωής και ο «άυλος ψηφιακός κόσμος αποκόπτει τους εφήβους από την πραγματική ζωή, τη συνάντηση με τους ανθρώπους και τη ζωντανή επικοινωνία μαζί τους. Άλλωστε, η προσομοίωση της τεχνητής «πραγματικότητας» με την ίδια την πραγματικότητα εγκυμονεί τον κίνδυνο σύγχυσης, που οφείλεται στη λανθασμένη αντίληψη και εκτίμηση της ίδιας της πραγματικότητας ή και στην ψευδαίσθηση ότι ο άνθρωπος μπορεί ν’ αλλάξει μια πραγματική κατάσταση τόσο εύκολα, όσο εύκολα ανασκευάζει την εικονική πραγματικότητα. Σημαντικές θεωρούνται και οι επιπτώσεις από τη συνεχή έκθεση στην ακτινοβολία των υπολογιστών ή τη συνακόλουθη καθιστική ζωή, γεγονότα που μπορούν να προκαλέσουν δευτερογενή προβλήματα, όπως κόπωση, πονοκεφάλους και πόνους στη μέση, οφθαλμολογικές παθήσεις κλπ
Στην εκπαίδευση, με τη γενικευμένη χρήση των υπολογιστών, ελλοχεύει ο κίνδυνος της τυποποίησης όπως ακριβώς έγινε με την είσοδο της μηχανής στην παραγωγική διαδικασία. Η έμφαση όμως στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των μαθητών σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να υποβαθμιστεί εξαιτίας της ευκολίας στην πρόσβαση στις πηγές τις γνώσης. Δεν είναι αρκετό, δηλαδή, να έχει ο μαθητής ασκήσει τις δεξιότητες του στο χειρισμό προγραμμάτων που κάνουν προσιτή την πρόσβαση στον κόσμο των πληροφοριών, αλλά είναι πολύ πιο σημαντικό ειδικά σήμερα να καλλιεργήσει την ικανότητα να αναλύει, να ταξινομεί, να συγκρίνει πληροφορίες, να επιλέγει τις πιο πρόσφορες για κάθε περίπτωση ανακαλύπτοντας τις μεταξύ τους σχέσεις, να βρίσκει τα αίτια και τα αποτελέσματα γεγονότων, να αποτιμά την πραγματική αξία έργων κτλ.
14. Οι συνήθειες και συμπεριφορές των νέων τυποποιούνται και οι μορφές της ψυχαγωγίας γίνονται όλο και πιο ρηχές.
Μπροστά στα μάτια μας, οι συνήθειες και συμπεριφορές των παιδιών μετατρέπονται βαθμιαία σ' ένα πλέγμα στοιχειωδών ανακλαστικών, οι μορφές της ψυχαγωγίας γίνονται όλο και πιο ρηχές, οι προσδοκώμενες συναναστροφές καταλήγουν σε τυπικές διεκπεραιώσεις «γνωριμιών» μέσω e-mail, οι φιλίες μετριούνται με τα ρεκόρ συλλογής υπογραφών του Facebook και το καταστάλαγμα των εντυπώσεων επιταχύνεται μέχρις ότου οι συγκινήσεις αφανιστούν. Αν ο υποτιθέμενος κοσμοπολιτισμός της περιπλάνησης στα ψηφιακά τοπία μοιάζει να στερεί από τα παιδιά τη δυνατότητα να θέσουν επιτακτικά το αίτημα επαφής με τους γονείς, αυτοί είναι τώρα οι κερδισμένοι. Ο παιδόκοσμος υιοθετεί φανατικά και μετά χαράς τους αυτοματισμούς του χειρισμού των πλήκτρων Enter και Delete, οι δε γονείς αποκτούν την ένοχη αλλά πολυπόθητη ησυχία τους. Το ίδιο και οι δάσκαλοι. [από άρθρο του Ευγενιου Αρανίτση στην Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία – βλέπε άρθρα]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου