Αρχιεπίσκο​πος Κύπρου Μακάριος Β’: Ένας Κύπριος Παπαφλέσσα​ς

8 Νοεμβρίου, 2012 — vatopaidifriend4

Ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Β’

εθελοντής στον ελληνικό στρατό κατά τους Βαλκανικούς πολέμους.

Εθνικός αγωνιστής, αρχιεπίσκοπος Κύπρου από το 1947 μέχρι το 1950, και πιο πριν επίσκοπος Κυρηνείας από το 1917 μέχρι το 1947. Είναι γνωστός ως Μακάριος Μυριανθεύς επειδή καταγόταν από την Μαραθάσα. Γεννήθηκε στο χωριό Πρόδρομος το 1870 και πέθανε στη Λευκωσία το 1950. Το 1912 κατετάγη ως εθελοντής στον ελληνικό στρατό με την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, υπηρέτησε ως στρατιωτικός ιεροκήρυκας και διακρίθηκε. Τιμήθηκε με τον Αργυρούν Σταυρό του Σωτήρος και με μετάλλιο. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1915 και διορίστηκε αρχιμανδρίτης της Αρχιεπισκοπής και γραμματέας της Ιεράς Συνόδου. Στο θρόνο Κερύνειας, εξελέγη ο Μακάριος Β’ στις 20.03. του 1917.

Ο Μακάριος Β’ ήταν αδιάλλακτος μαχητής, τασσόμενος ενάντια σε κάθε είδους συμβιβασμό με τους Βρετανούς αποικιοκράτες και υπέρ λύσεως του προβλήματος της Κύπρου με άμεση και άνευ όρων ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο Μακάριος Β’ ήταν ο δημιουργός και ο σφυρήλατης των αδιάλλακτων ενωτικών κύκλων που είχαν προπύργιο τους την μητρόπολη της Κερύνειας, επί τα ίχνη του δε αυτά βάδισε και ο διάδοχος του στον επισκοπικό θρόνο της Κερύνειας επίσκοπος Κυπριανός. Ως εθνικός ηγέτης, ο Μακάριος Β’ ήταν άκαμπτος και ασυμβίβαστος, όμως τίμιος ταυτόχρονα, αγνός και ειλικρινής αγωνιστής.

Εκτός από την συμμετοχή του ως εθελοντή στους Βαλκανικούς πολέμους, διενήργησε μεταξύ 1926 και 1928 εκτεταμένης κλίμακας εράνους στην περιφέρεια του υπέρ της Ελλάδος, με αποτέλεσμα να συγκεντρώσει από την πάμπτωχη Κερύνεια του 1928 το όχι ευκαταφρόνητο για την εποχή ποσόν των 2.800 λιρών. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού διατέθηκε για την ενίσχυση της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας. Ένα αεροπλάνο που αγοράστηκε από τους Κυρεινιώτες για την Ελλάδα, ονομάστηκε τιμητικά «Κυρήνεια». Σχετικοί ήσαν τότε και οι στοίχοι του ποιητή Περδίου:

Με το ράσο της Κερύνειας, που φουσκώνει στον αγέρα

και με του λαού τη φλόγα, που την Κύπρο πυρπολεί,

δώσαμε το πρώτο δώρο στη χρυσή μας τη Μητέρα

κι’ είθε πρώτο να μας φέρη το δικό της το φιλί!

Ο Μακάριος Β’ διακρινόταν για τους φλογερούς πατριωτικούς λόγους και ομιλίες του. Εργάστηκε επίσης για την προώθηση της εκπαίδευσης στην επισκοπική του περιφέρεια, όπου ίδρυσε σχολεία και ενίσχυσε τα υφιστάμενα. Λιτός και ολιγαρκής ο ίδιος, αλλά και αυστηρός στην εκτέλεση των καθηκόντων του, ενδιαφέρθηκε ακόμη για την ύπαιθρο, την γεωργία αλλά και την εξύψωση του λαού και του κλήρου. Για τους κληρικούς της περιφέρειας του, ήταν ο πρώτος που εισήγαγε την παροχή 13ου μισθού. Ίδρυσε επίσης εκκλησίες και ανακαίνισε άλλες.

Η εθνική και υπέρ ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα έντονη και μαχητική δραστηριότητα του Μακαρίου Β’, τον οδήγησε στην εξορία τον Οκτώβρη του 1931, αμέσως μετά την εξέγερση την γνωστή με την ονομασία Οκτωβριανά. Ήταν ένας από τους δέκα Κύπριους πολιτικούς ηγέτες που είχαν εξοριστεί τότε, αφού θεωρήθηκαν από τους πρωταγωνιστές της εξεγέρσεως κατά των Βρετανών.

Ο Μακάριος αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Δυστυχώς ο Λεόντιος πέθανε 36 μόνο ημέρες μετά την εκλογή του στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα. Η Κυπριακή Εκκλησία δεν είχε προλάβει ακόμη να αναδιοργανωθεί πλήρως και μετά τον θάνατο του Λεοντίου (26 Ιούλη 1947), ο Κυρηνείας Μακάριος παρέμεινε ως ο μόνος νέος υποψήφιος αρχιεπίσκοπος, ενώ είχε αναλάβει και ως τοποτηρητής. Η κυπριακή Αριστερά, που αντιπολιτευόταν τον Μακάριο, ετάχθη κατά της υποψηφιότητας του και προέβαλε ως δικό της υποψήφιο τον (παρεπιδημούντα ακόμη) «εξωκλιματικό» μητροπολίτη Δέρκων Ιωακείμ. Ο τελευταίος, αν και άφησε να εννοηθεί ότι θα αποδεχόταν τυχόν εκλογή του, αναγκάστηκε ωστόσο να αναχωρήσει από την Κύπρο εσπευσμένα, κατόπιν εντολής του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο οποίο ανήκε και το οποίο ευνοούσε την εκλογή του Κυρηνείας Μακαρίου ως νέου αρχιεπισκόπου, πράγμα που ανοικτά υποστήριξε και η Αθήνα. Το οικουμενικό πατριαρχείο απέστειλε τότε στην Κύπρο δύο άλλους ιεράρχες του, τους μητροπολίτες Περγάμου Αδαμάντιο και Σάρδεων Μάξιμο, για τη συμπλήρωση του αριθμού των απαραίτητων τριών μητροπολιτών προς εκλογή αρχιεπισκόπου. Έτσι παρά το ότι η Αριστερά συνέχισε να προβάλλει ως υποψήφιο τον Ιωακείμ Δέρκων, η εκλογή του Κυρηνείας Μακάριου ήταν πλέον βέβαια. Και πράγματι, αυτός εξελέγη ως νέος αρχιεπίσκοπος Κύπρου στις 24 Δεκέμβρη του 1947.

Ως αρχιεπίσκοπος Κύπρου, ο Μακάριος Β’ υπηρέτησε για σύντομο διάστημα, από τις 24.12.1947 μέχρι το θάνατο του στις 28.6.1950. Δηλαδή για διάστημα δυόμισι χρόνων. Κατά το διάστημα όμως αυτό επέβαλε την αδιάλλακτη υπέρ της ενώσεως γραμμή του, την οποία είχε ακολουθήσει αρχικά και ο διάδοχός του Μακάριος Γ’, και η οποία διέγραψε τις μελλοντικές κυπριακές εξελίξεις. Σε αντίθεση προς τους δυο προκατόχους του, αρχιεπισκόπους Λεόντιο και Κύριλλο Γ’, που εκπροσωπούσαν κι εξέφραζαν τη διαλλακτικότερη παράταξη των Ελλήνων της Κύπρου, ο Μακάριος Β’ επέβαλε την πολιτική γραμμή της μη συνδιαλλαγής με τους Βρετανούς κυρίαρχους, της μη αποδοχής, ούτε καν συζητήσεως, οιασδήποτε προτάσεώς τους για σύνταγμα και παροχή κάποιων ελευθεριών, και της ακλόνητης εμμονής στο αίτημα της άμεσου ανώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα.

Επηρεαζόμενος, όπως ήταν φυσικό, και από τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, επετέθη και κατά των Κυπρίων κομμουνιστών μετά των οποίων δεν δεχόταν καμιά συνεργασία. Στις 13.6. 1948 προήδρευσε συνεδρίας που καταδίκασε τον κομμουνισμό (εξέδωσε μάλιστα και σχετική εκγύκλιο), αλλά αποφάσισε και τη σύσταση Εθνικού Συμβουλίου από αντιπροσώπους της Εκκλησίας και του λαού, του οποίου ο ίδιος έγινε πρόεδρος. Επί των ημερών του πραγματοποιήθηκε, με πρωτοβουλία των Βρετανών, η λεγόμενη διασκεπτική συνέλευση (1947-48) που πολεμήθηκε από την Εθναρχία και που τελικά απέτυχε, άρχισαν να οργανώνονται παγκύπρια ενωτικά συλλαλητήρια, έγινε το γνωστό ενωτικό δημοψήφισμα τον Ιανουάριο του 1950 και, γενικά, προωθήθηκε με κάθε δυνατό τρόπο ο αγώνας υπέρ της άμεσου ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα.

Σε μεγάλο παγκύπριο συλλαλητήριο που έγινε στην Λευκωσία στις 3 Οκτωβρίου του 1948, ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β’ κατέλιπε την πολιτική του διαθήκη λέγοντας:

… Το επ’ εμοί, και εις τας δυσμάς του επιγείου βίου μου ευρισκόμενος, δεν παύω να ικετεύω τον πανάγαθον Θεόν όπως, πριν κλείσω τους αφθαλμούς, μοι παράσχη την υπέρτατην ευτυχίαν να ίδω ελευθέραν την πατρίδα μου. Και πιστεύω, ότι θ’ αξιωθώ να ευλογήσω την Ένωσιν. Αλλ’ εάν αι ανεξερεύνητοι βουλαί του Κυρίου με καλέσουν εις την ετελεύνητον ζωήν ενωρίτερον, μιαν προς πάντας υμάς και σύμπαντα τον ευσεβή και φιλόπατριν κυπριακόν λαόν αφήνω αποθήκην, την οποίαν και εξορκίζω πάντας να τηρήσητε: Να παραμείνητε πιστοί εις τον Θεόν και την Ελλάδα και να συνεχίσητε αγωγιζόμενοι όλη ψυχή και δυνάμει δια την ελευθερίαν, με μοναδικόν και αναλλοίωτον σύνθημα την Ένωσιν και μόνον την Ένωσιν.

Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β’ πέθανε σε ηλικία 80 χρόνων, στις 26.6.1950. Η κηδεία του έγινε την επομένη στη Λεωκωσία. Ήταν και ο τελευταίος Κύπριος ιεράρχης που κατά το κυπριακό έθιμο θάφτηκε καθισμένος. Το έθιμο καταργήθηκε από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’ ο οποίος ήταν και ο διάδοχός του.

Πηγή: Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια